Yabancı para birimlerine döviz denir. Ülkeler arası ödemelerde kullanılabilen para, çek ve poliçe gibi her türlü ödeme aracıdır. ABD Doları, Euro, İngiliz Sterlini, Kanada Doları, İsviçre Frangı, Suudi Riyali, 100 Japon Yeni, Avustralya Doları, Norveç Kronu, Danimarka Kronu ve İsveç Kronu Türkiye’de en çok işlem gören döviz kurlarıdır. Döviz borsaları, kendine özgü dinamiklere sahip özel piyasalardır. New York, Londra, Tokyo, Frankfurt, Zürih ve Paris dünyanın en büyük döviz borsaları arasında yer almaktadır. İki farklı para biriminin birbirine karşı sahip olduğu değere parite denir. Örneğin, ABD Doları bir para birimi iken, Türk Lirası karşıt dövizdir. Serbest piyasa döviz kurları, ekonomik ve siyasi gelişmeler gibi pek çok sebepten dolayı anlık olarak farklılık gösterebilir. Bu durum, “Canlı döviz grafiği, Dolar ne kadar, 1 Dolar kaç TL oldu?” gibi soruları gündeme getirir.
Döviz Kurlarını Etkileyen Faktörler
Döviz grafiğindeki dalgalanmaların temelinde ülkelerin ekonomik durumları, alınan ekonomik kararlar ve bu kararların piyasaya etkileri yer alır. Döviz fiyatları, günlük, aylık ve yıllık bazda önemli değişiklikler gösterebilir. Ayrıca Kapalıçarşı’daki döviz büroları ile bankalardaki döviz kurları arasında da farklılıklar görülebilir.
Döviz Piyasalarının Organları
Döviz piyasalarının temel organları bankalar ve merkez bankalarıdır. Bankaların döviz alış ve satış fiyatları farklılık gösterebilir. Ayrıca merkez bankaları, döviz kuru üzerinde düzenleyici ve dengeleyici bir rol oynar.
Döviz Kurundaki Dalgalanmaların Nedenleri
Döviz kurundaki değişiklikler, arz ve talep dengesi, ödemeler dengesi ve sermaye hareketlilikleri gibi faktörlere dayanır. Ödemelerdeki dengesizlikler aktif döviz politikalarıyla kontrol altına alınabilir. Arz ve talepteki değişiklikler, borçlular ve alacaklılar üzerinde doğrudan etki yaratır.
Enflasyon ve Faiz Oranlarının Döviz Kuru Üzerindeki Etkisi
Yüksek enflasyon, ülkenin para biriminin değer kaybetmesine yol açar. İthal mallara olan talep artış gösterdiğinde, ülkenin para birimi zayıflar. Öte yandan, reel faiz oranları yükseldiğinde para birimi değer kazanırken, düştüğünde değer kaybeder. Kısa vadede döviz kuru üzerinde en büyük etkenlerden biri sermaye hareketleridir.
Döviz Piyasalarının Türleri
Döviz piyasaları, vadeli ve vadesiz piyasalar olmak üzere ikiye ayrılır:
- Vadesiz Piyasalar: Döviz işlemleri, o günün döviz kuru üzerinden gerçekleştirilir.
- Vadeli Piyasalar: Belirli bir tarihte, belirli bir döviz kuru üzerinden işlem yapılması için taraflar arasında sözleşme yapılır.
Döviz Kuru Hakkında Bilinçli Kararlar Alın
Döviz kuru, bireylerden büyük yatırımcılara kadar geniş bir kitleyi doğrudan etkileyen önemli bir ekonomik göstergedir. Döviz kurlarını doğru analiz ederek ve bilinçli stratejiler geliştirerek riskleri en aza indirmek mümkündür. Döviz piyasaları hakkında güncel bilgilere erişmek için güvenilir finans kaynaklarını takip etmek büyük önem taşır.